Bir 15 AÄŸustos Daha Geçti Trabzon'un fethini gerçek tarihinde gene kutlayamadık

 

Fethin Yıldönümünde Patrik Bartholomeos ve çeÅŸitli Ortodoks ülkelerden gelen 450 kiÅŸilik avanesine bütün imkanlar tahsis edilerek Meryem ana adı altında Pontusun yıkılması ayini icra ettiler
 

2014 yılı Ekim ayında TDF tarafından düzenlenen Trabzon'un fethi kutlamalarına Katılan Trabzon Valisi ve Trabzon BüyükÅŸehir belediye baÅŸkanı Orhan Fevzi GümrükçüoÄŸlu'na ---Trabzon Bu tarihte fethedilmedi, Sizin Trabzon belediyesi olarak bastırıp dağıttığınız Trabzon tarihinde bile 15 AÄŸustos yazmasına raÄŸmen siz bu etkinliÄŸi hala 26 Ekim tarihinde neden kutluyorsunuz diye sorduÄŸumuzda OF. GümrükçüoÄŸlu; Osmanlı imparatorluÄŸu tarihinde Ekim ayında savaÅŸ yoktur, 26 Ekim tarihi yanlıştır demiÅŸti.

 

Neden hala 26 Ekim diye sorduÄŸumuzda BaÅŸkan; böyle baÅŸlatılmış, Bu yıl bir sempozyum düzenleyeceÄŸiz, Tarihçileri çağıracağız fethin tarihini tespit edip bir karar alacağız demiÅŸ, Bizi de davet edeceÄŸinin sözünü vermiÅŸti.

 

 

15 AÄŸustos geçti BaÅŸkan OF. GümrükçüoÄŸlu ve Trabzon valisi Pontus ve Yeni Roma Bizans Kontantinepolis hayalleri ile yatıp kalkan patrik Bartholomeos ve avanesinin "Meryem Ana"nın göÄŸe yükseliÅŸi töreni adı altında Pontus devletinin yıkılışı yıldönümünde, Tekrar ayinlere izin verilen Sumela manastırında Ortodoks Dünyasından gelen 450 kiÅŸilik bir cemaat ile birlikte 6. sını düzenledikleri törende dualar yapıdı, Ağıtlar yakıldı.

 

Altı yıl evvelki törene iki bin kiÅŸi gelmiÅŸ, Seneye 20 bin kiÅŸi geleceÄŸiz gibi meydan okuduklarını görmüÅŸtük, Her yıl sayıları azalan "Ağıt törenine" yurt içi ve yurt dışından bu yıl 450 ziyaretçi getirebildiler.

 

Ä°ster Meryemana Kutlaması Olsun Ä°ster Pontus ayini olsun uygulamasına karşı deÄŸiliz, Türkiye Cumhuriyetinde sayıları 1500'den az olan Osmanlı Rum (Romalı) Ortodoks vatandaÅŸlarımızın Ä°stanbul Fatih'i Bizans ve Trabzon Pontus devletinin mirasçıları olduÄŸunu idda eder olmaları elbette kabul edilemez.

 

Önemli not: Rum diye bir Millet yoktur. Rum diye tabir edilen vatandaÅŸlarımızın Roma milleti mensuplarıdır. Anadoludaki Romalıların çoÄŸunluÄŸu Asya kökenlidir Yunanistan ve Grek soyu ile hiçbir ilgileri yoktur.

Osmanlı padiÅŸahlarının pek çoÄŸunun Gayzer-i Bizans ÅŸeklinde künye kullandıklarını biliyoruz.

DoÄŸu Roma Ortodoks idi ve halkının çoÄŸunluÄŸu MS: 3. Yy.'dan itibaren Kuraklık nedeniyle Asya Siteplerinden batıya göç ederken Anadoluya gelip yerleÅŸen Türk kavimleridir. Bazıları kuzeyden giderek Macaristan, Bulgaristan'ı kurmuÅŸlardır.

Batıya göç eden Asya Türk kavimleri Åžamanist'ti, Geldikleri coÄŸrafyada Ortodoks Hıristiyanlığı kabul ettiler.

1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadoluya hakim olan Türk kavimleri kısa zamanda Ä°slam'ı tercih ederek Müslüman oldular. Ä°slamı kabul etmiyen KaramanoÄŸulları, GermiyanoÄŸulları gibi bazı Türk kavimleri içinde günümüzde hala Ortodoks olanlar mevcuttur.

 

TRABZON'UN FETHÄ° KONUSUNDA YAPTIÄžIMIZ ARAÅžTIRMALAR Ä°ÇÄ°N TIKLAYINIZ

http://www.ofhayrat.com/Resimlerim/fetih/trabzon-index.htm

 

 

Trabzon'un fethi konusunda Yerli kaynaklardaki tespitler:

 

Bu konuda Osmanlı tarihindeki uygulamaları ve DoÄŸu Karadeniz coÄŸrafyasının yağışlı olduÄŸundan Ekim-Kasım aylarında söz konusu savaşın yapılmasının imkanı olmadığını hesaba katmayanlar, 15 AÄŸustos sonrası Fetih Sultan Mehmet hanın  26 Ekim'e kadar Pontusun çevredeki kalelerinin fethini sürdürdüÄŸü, Son kale alındıktan sonra gözaltında tutulan Kral Davit ve ailesine bir hazine bağışlayarak, Bir gemi ile 26 Ekim Tarihinde Ä°stanbul'a gönderdi. Kral Davit'in 26 Ekim'de Trabzon'u terk ediÅŸi, Macaristandaki Venedik elçisine birileri tarafından "Trabzon'un fethi tamamlandı, Kral Trabzondan ayrıldı" ÅŸeklindeki mektup delil gösterilerek Fetih tarihini 26 Ekim gösteriyorlar. Aslında Trabzon kalesine Osmanlı Türk bayrağının çekilmesi 15 AÄŸustos tarihinde gerçekleÅŸtirilmiÅŸti.

 

Trabzon’un hangi gün ve ayda fethedildiÄŸi konusu hâlâ tartışmalı bir konu olup bu konuda deÄŸiÅŸik görüÅŸler mevcuttur: Osmanlı tarihçilerinden bizzat Trabzon seferine katılmış olan Tursun Bey ve diÄŸer tarihçilerden AşıkpaÅŸaoÄŸlu, fetih tarihini H.865 (1461) vermekle birlikte gün ve ay belirtmezler.

Bkz. Tursun Bey, Târih-i Ebû’l-Feth, s.105; 

AşıkpaÅŸaoÄŸlu Tarihi, s.181; Uzunçarşılı, Trabzon’un alınışını Macaristan’daki Venedik elçisine bildiren bir Venedik vesikasının 26 Ekim 1461 tarihini taşıyor olmasını gerekçe göstererek, 26 Ekim 1461 tarihini fetih tarihi olarak kabul etmiÅŸtir. Bkz. Uzunçarşılı, a.g.e., C.II, s.55. 

 

 

GoloÄŸlu da Uzunçarşılı ile aynı fikirdedir. GoloÄŸlu, Trabzon Tarihi, s.19; GoloÄŸlu, Anadolu’nun Milli Devleti Pontos, s.229; 26 Ekim 1461 tarihini kabul edenlerden birisi de Hüseyin Albayrak’tır. O, eserinde yerli ve yabancı tarihçilerin görüÅŸlerine yer verip uzun uzun açıkladıktan sonra, ordunun yolda geçirdiÄŸi zaman ve 40 gün kadar süren kalenin kuÅŸatılması ile fethin gerçekleÅŸmesi arasında 2,5 aylık bir sürenin olduÄŸuna, bu nedenle fethin AÄŸustos ortalarında olmasının imkansızlığını ileri sürüp, fetih olayının elde olmayan sebeplerden dolayı Sonbahara kaydığını, yine de %100 kesinlik vermemekle birlikte fethin tarihinin 26 Ekim 1461 olması gerektiÄŸini savunmuÅŸtur. 

Ayrıca, Albayrak, Trabzon’da 500. Fetih Åženlikleri öncesinde, kesin bir  tarih tesbiti için yapılan müracaatlara Ä°stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi OrtaçaÄŸ Tarih Kürsüsü ve Ankara Üniversitesi Yeni ÇaÄŸ Tarihi Kürsüsü baÅŸkanlıklarından alınan cevabi yazılarda da fethin 26 Ekim 1461 tarihinde olduÄŸunun beyân edildiÄŸini belirtmektedir. Bkz. Albayrak, a.g.e., s.43-52.

 

Admin Not: Prof. Dr. Hüseyin Albayrak ile konuyu yüzyüze konuÅŸtuk, Trabzonun fethi tarihindeki ihtilafları dile getirdik, Kendiside 15 AÄŸustos 1461 tarihinin daha mantıklı olduÄŸunu söylemesine raÄŸmen, Bu konuda "kayıtlı" beyanat vermek istemedi, Gerekçe olarak (Bu konuda devletin bir kararı var, biz ona uymak zorundayız) dedi.

 

 Åžakir Åževket, 15 AÄŸustos 1461 tarihini fetih tarihi olarak kabul eder. Bkz. Åžakir Åževket, a.g.e., s.72; 

Anthony Bryer ve David Winfield, eserlerinde Fatih’in Trabzon’a geliÅŸ ve gidiÅŸ güzergâhını ve tarihini ayrıntılarıyla vermek suretiyle konuya açıklık getirmeye çalışmışlardır. Buna göre: Fatih 23 Mart 1461’den sonra Edirne’den ayrılıp, Gelibolu’dan Mudanya’ya geçerek Anadolu’ya girer. 21 Nisan’da Bursa’ya gelen Mahmut PaÅŸa’dan sonra buraya ulaşır, sonra beraberce Ankara’ya hareket edip 12-21 Mayıs tarihlerinde burada kalıp, sonra Kastamonu’dan geçip Sinop’a 10 Temmuz’dan önce varırlar ve bu arada Sinop alınır. 

Kasım Bey, Trabzon’a deniz yoluyla giderken Sultan Mehmet ve Mahmut PaÅŸa kara yoluyla ilerlerler. 28 Temmuz gibi ya Bayburt ya da Bulgar Dağı’nda orduları

ikiye bölünüp, Tursun Bey’in de yanında bulunduÄŸu Mahmut PaÅŸa batı rotasını takip ederken, Mihailoviç de Sultan Mehmet’in yanında doÄŸu rotasını takip eder. Kasım Bey’in filosu 13 Temmuz’dan sonra Trabzon’u kuÅŸatır. Mahmut PaÅŸa 13 AÄŸustos, Fatih de 14 AÄŸustos gibi ÅŸehre ulaşır ve 15 AÄŸustos’ta David, ÅŸehri teslim eder. 

Bryer ve Winfield, Sultan Mehmet’in iÅŸleri yoluna koyduktan sonra sahil yolundan geri döndüÄŸünü ve zorlu bir yolculuk yaptığını belirtirler. DönüÅŸte Sultan Mehmet, Canik’ten Niksar’a doÄŸru yola çıkıp 28 AÄŸustos-6 Eylül arası burada kamp kurduklarını sonra 17-26 Eylül arası Tokat ve Gerede’yi takip edip, Ä°stanbul’u geçerek 4 Aralık’tan önce Edirne’ye ulaÅŸtığını belirtmektedirler. 

Bryer ve Winfield, ayrıca Uzunçarşılı’nın da bahsettiÄŸi Trabzon’un düÅŸüÅŸü ile ilgili Niccolo Segundino’nun raporunun 21 Eylül’de Anadolu’dan postalandığını ve 20 Ekim’den önce Venedik’e, 26 Ekim’den önce de Roma’ya ulaÅŸtığını da ilave ederek fethin 15 AÄŸustos 1461’de gerçekleÅŸtiÄŸini ifade etmektedirler. Bkz. Anthony Bryer-Davıd Winfield, The Byzantine Monuments And Topography of The Pontos, vol: I, s.60-61.

 

Åžebabettin TekindaÄŸ, Mehmet Bilgin ve Hanefi Bostan da eserlerinde yerli ve yabancı tarihçilerin görüÅŸlerine yer vermiÅŸler ve fetih tarihi olarak 15 AÄŸustos 1461’i kabul etmiÅŸlerdir.

Ayrıca Bostan, Trabzon’da en çok yaÄŸmurun Ekim ayında yaÄŸması sebebiyle fethin sonbaharda gerçekleÅŸmesinin mümkün olamayacağını da ilave etmiÅŸtir. Bkz. Bostan, a.g.t., s.5-6; TekindaÄŸ,

“Trabzon”, s.462-463; TekindaÄŸ, “Trabzon-Rum Ä°mparatorluÄŸu’nun Fethi”, s.56-58; Bilgin, Sürmene Tarihi, s.129. 100 Heath W. Lowry, Trabzon Åžehrinin Ä°slamlaÅŸma ve TürkleÅŸmesi, 1461-1583, çev: Demet ve Heath Lowry, 1.Baskı, Ä°stanbul, 1981, s.5-10. Ayrıca, bkz. Bostan, a.g.t., s.62-64.