TRABZON’UN FETHİ 26 EKİM DEĞİL, 15 AĞUSTOS

 

Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kenan İnan, Trabzon’un gerçek fetih tarihinin 26 Ekim olmadığı, gerçek tarihin 15 Ağustos olduğunu savundu.

 

İnan, geçtiğimiz yıllarda katıldığı bir TV programında Trabzon’un fetih tarihinin 26 Ekim olarak kutlanmasını kalıplaşmış bir yanlışın devam ettirilmesi olarak değerlendirmişti.

 

26 Ekim’in yıl dönümünde İnan’ın bu açıklamalarını paylaşarak, bu konuda farkındalık uyandırmak istiyoruz.

 

İşte İnan’ın açıklamaları:

 

Mantıkî delilleri var

 

İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın yazmış olduğu Osmanlı Tarihi’nde Trabzon’un fetih tarihi 26 Ekim 1461 olarak gösterilmiştir. Ancak sonradan Trabzon üzerine yapılan araştırmalar fetih tarihinin 15 Ağustos olduğunu ortaya koymaktadır. 

 

 

15 Ağustos tarihinin birtakım mantıki delilleri vardır. 26 Ekim tarihini hiçbir erken dönem Osmanlı kroniği vermemektedir. Uzunçarşılı’nın fethin tarihini 26 Ekim olarak vermesi Venedikli bir şahsın başkasına Trabzon’un fethini anlatan bir mektup yazması ve mektubun altına 26 Ekim tarihini düşmesidir. Bu mektubun varış tarihi olarak biliniyor. Dolayısıyla 26 Ekim tarihi bizim kaynaklarımızda olan bir bilgi değildir. Sadece Trabzon’un fethini duyuran bir mektubun altındaki tarihdir. Oysa mantıken bu tarihe baktığımızda Osmanlı ordusunun serhatte olması ve bir fetih gerçekleştirmesi için çok geç bir dönemdir. Bildiğiniz gibi Osmanlı tarihinde Ağustos ayı zaferler ayıdır. Bu ise bir rastlantı değil Osmanlı ordusunun hareket tarzından kaynaklanır. Nisan ayında Osmanlı ordusu toplanır, Temmuz ve Ağustos aylarında savaş yapılacak veya kuşatılacak yer neresi ise oraya varılır. Çünkü bir de ordunun geri dönüşü vardır. Bu da 1-2 ayı alır. Ekim ayı dediğinizde Osmanlı ordusunun çoktan geri dönmüş ve ordunun büyük kısmını oluşturan tımarlı sipahilerin kış gelmeden tımarlarına gitmiş olmaları gerekir. Verilen 26 Ekim tarihini doğru kabul edersek bu tımarlı sipahilerin tımarlarına varması Kasım ve Aralık demektir. O günkü kış şartlarında 100-150 bin kişilik bir ordunun yollarda olması demek bu ordunun yarısının ölmesi demektir. Bunu hiç kimse göze alamaz.

 

26 Ekim stratejik değil

 

Trabzon’un alınması daha önceden Fatih Sultan Mehmet tarafından planmış bir hareket olduğundan dolayı Osmanlı ordusunun Ekim ayında serhatte olması mümkün değildir. 

26 Ekim Trabzon’un fetih tarihi değil olsa olsa Fatih’in İstanbul’a gelip ordunun dağıldığı tarihtir. 

Bu şekilde 15 Ağustos Osmanlı ordusunun davranış tarzına, önceden planlanmış askerî bir harekâtın yapılması meselesine çok uyan bir tarihtir. 

26 Ekim ise dolayısıyla Trabzon’un fethi için çok geç bir tarihtir. Fatih Sultan Mehmed gibi stratejiye çok dikkat eden, rakiplerinden her zaman bir adım önde hareket etmiş bir padişahın yapacağı bir harekât tarihi değildir diye düşünüyorum.

 

Bir yanlışın devâmı

 

Ülkemizde insanlarımız belli bir şeyi belli bir tarihte yapmaya başladıklarında bu bir alışkanlık haline geliyor. İnsanlar alışkanlıklarını kolayca değiştiremezler. Tabi sonuçta biz akademisyeniz, yani bu konu böyleyse böyle olduğunu söylememiz ve insanlarımıza anlatmamız gerekir. Trabzonluların da bunu kabul edeceklerini düşünüyorum.

 

ALINTI İÇİN TIKLAYINIZ